September 4, 2025 | 12:00am
Ang pulmonya ay impeksiyon sa baga dahil sa micro organism, virus at fungus. Malaki ang panganib ng pulmonya kung ang pasyente ay edad 65 pataas, might matagalang karamdaman o mahina ang immune system.
Ang mga threat components sa pagkakaroon ng pulmonya ay ang paninigarilyo, emphysema at publicity sa air air pollution.
Nag-uumpisa ang pulmonya bilang trangkaso o ubo. At kung mahina ang katawan, puwedeng lumipat ang impeksyon sa baga at maging pulmonya.
Ang sintomas ng pulmonya at ang lagnat, ubo, hirap sa paghinga at panghihina ng katawan. Ngunit hindi lahat ng tao ay magkakaroon ng ganitong sintomas.
Dahil dito, mas mabuti na magpa-chest x-ray ang pasyente. Ang chest x-ray ang tiyakang magsasabi kung ika’y might pulmonya o wala. Ipinasusuri rin ng doktor ang plema (sputum take a look at) para matukoy ang mikrobyo ng pulmonya. Makikita sa blood take a look at (CBC take a look at) ang epekto ng impeksiyon sa katawan.
Ang dalawang klase ng pulmonya ay: 1) nakukuha sa komunidad o ang group acquired pneumonia; at 2) nakukuha sa ospital o ang hospital acquired pneumonia. Mas seryoso ang mikrobyo na galing sa ospital.
Ang komplikasyon ng pulmonya ay mas nakikita sa mga might edad, naninigarilyo at might courting sakit sa baga. Posibleng lumipat ang mikrobyo mula sa baga at kumalat ito sa dugo. Sepsis ang tawag dito. Puwede ring magkaroon ng nana (abscess) o tubig sa baga.
Ginagamot ang pulmonya sa pamamagitan ng:
1. Pag-inom ng antibiotics. Kapag hindi malala ang pulmonya, puwede pa ito makuha sa pag-inom ng antibiotics, tulad ng Co-Amoxiclav 375 mg tablets. Ngunit kung might edad na ang pasyente o matindi ang impeksiyon na tumama, kailangang ipasok sa ospital ang pasyente para mabigyan ng antibiotic sa suwero.
2. Pag-inom ng gamot sa ubo at lagnat, tulad ng carbocisteine capsule at paracetamol tablets.
3. Magpahinga at huwag munang pumasok sa trabaho.
4. Uminom ng 8-10 basong tubig para lumabnaw ang plema at bumaba ang lagnat.
5. Magpatingin at sundin ang lahat ng payo ng doktor.
Makaiiwas sa pulmonya kung susundin ang mga sumusunod:
1. Magpabakuna laban sa pulmonya at trangkaso. Ang pneumonia vaccine ay binibigay bawat limang taon, at ang flu vaccine ay binibigay kada taon. Ang mga taong edad 60 pataas ang kadalasang binibigyan nito.
2. Maghugas ng kamay palagi para hindi makahawa. Idura ang plema sa tissue o lababo at hugasan ito. Huwag gaanong makipag-usap sa ibang tao. Itigil ang paninigarilyo
