August 16, 2025 | 12:00am
ANG fatty liver ay isang kondisyon kung saan nababalot ng taba ang atay at kadalasan ay nakikita ito sa mga edad 40’s at 50’s. Kung might fatty liver, kadalasan ay mataas din ang kolesterol sa dugo, blood sugar at uric acid. Malamang ay sobra rin sa timbang at malapad o malaki ang tiyan.
Malalaman na might fatty liver ang pasyente sa pamamagitan ng Ultrasound ng atay o Ultrasound of the Entire Abdomales. Tumataas din ang liver enzymes o SGPT. Might taong nakararamdam ng pananakit sa kanang bahagi ng tiyan. Ang iba naman ay walang sintomas.
Minsan ay lumalala ang fatty liver at umaabot sa pamamaga ng atay at liver cirrhosis.
Kadalasan, wala itong sintomas pero sa ibang pasyente ay lumalaki ang atay, makirot sa kanang bahagi ng tiyan at madaling mapagod.
Ayon sa mga eksperto, maaaring might kaugnayan ang fatty liver sa pagiging mataba, mataas na asukal sa dugo o diabetes, mataas ang triglyceride at kolesterol. Ang iba pang threat issue ay PCOS o Polycystic ovary syndrome, hypothyroid at iba pang sakit.
Para maagapan ang fatty liver, sundin ang mga sumusunod na payo:
1. Itigil ang pag-inom ng alak. Kahit isang patak ng wine, beer or laborious drinks ay huwag nang subukan pa. Ihinto na rin ang paninigarilyo.
2. Magpapayat kung sobra ka sa timbang. Kapag nagbawas ka ng timbang, puwedeng mabawasan din ang taba sa iyong atay.
3. Umiwas sa pagkain ng matataba at matatamis na pagkain. Limitahan ang pagkain ng cake, mantikilya, ice cream at karneng baboy at baka. Umiwas o bawasan na rin ang pag-inom ng matatamis na inumin tulad ng comfortable drinks at iced tea.
4. Kumain ng masustansyang pagkain tulad ng maberdeng gulay at isda. Puwedeng kumain ng prutas pero huwag din sosobrahan ito dahil ito’y matamis din.
5. Gumalaw-galaw at mag-ehersisyo. Kapag nabawasan ang taba sa iyong katawan, mababawasan din ang taba sa atay.
6. Kung ikaw ay might diabetes, gamutin ito. Kumonsulta sa inyong doktor.
7. Kung mataas ang iyong kolesterol sa dugo, ibaba ito sa pamamagitan ng diyeta at gamot.
8. Kumain ng yogurt. Ayon sa isang pagsusuri, might tulong ang good micro organism sa yogurt sa paggamot sa fatty liver. Hindi pa ito tiyak pero puwede ninyong subukan.
9. Huwag basta-bastang uminom ng kahit anong tableta, dietary supplements o nutritional vitamins.
10.Kumain ng dalawang tasang gulay at dalawang tasang prutas araw-araw.
11.Puwedeng kumain ng mais, patatas, kamote, ube at kamoteng kahoy. Magbawas sa kaning puti.
12.Mabuti ang protina galing sa isda, mongo, karne, manok na walang taba, low fats milk, yogurt at soya milk.
13.Piliin ang wholesome fat tulad ng mani, kasoy, garbanzos at olive oil. Umiwas sa butter o krema, mayonnaise at sebo.
14.Panatilihin ang tamang timbang at common na mag-ehersisyo.
15.Tubig ang pinakamagandang inumin para sa iyo. Umiwas sa matatamis na inumin.
16.Huwag maniwala sa mga sabi-sabi. Itanong muna sa inyong doktor kung makasasama ba ito sa iyong atay.
17.Sadyang diyeta, train at paggamot sa diabetes at mataas na kolesterol ang lunas sa fatty liver. Alagaan ang ating atay.
